Günümüzde dünya siyasetinin en münazaralı ve tesirli vakalarından biri, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden AB parçalama süreci olan Brexit’tir. 23 Haziran 2016 tarihinde hakikatleşen halkoylaması neticesinde İngiltere ulusu, AB’den parçalama güzergahında rey kullanmış ve bu karar büyük bir tesir yaratmıştır. Peki, Brexit nedir? Ne gibi sebeplerle ortaya çıkmıştır ve hangi neticelere yol açmıştır? Bu yazıda bu suallere cevap arayacağız.
Brexit terimi, “British” İngiliz ve “exit” çıkış sözcüklerinin birleşmesiyle oluşturulmuştur ve İngiltere’nin AB’den parçalama sürecini ifade eder. Brexit fikri, uzun senelerdir İngiltere’de tartışılan bir mevzuydu ve 2016 senesinde hakikatleşen halkoylamasıyla somut bir adım atıldı. Peki, bu halkoylamasının arttaki nedenler nelerdi?
Brexit’in ana sebeplerinden biri, İngiltere’nin bağımsızlık ve dominantlık duygusudur. Bazı İngiliz seçmenler, AB’nin dominantlıklarını sınırladığını ve karar alma süreçlerinde laf sahibi olmadıklarını düşünüyorlardı. Ayrıca, AB’nin kaideleri ve tertip etmeleriyle geçim sağlamanın ekonomik ve politik açıdan maliyetli olduğunu düşünen bir hayli birey de Brexit’i destek ver. Muhacirlik de, Brexit kampanyasında ehemmiyetli bir rol oynayan bir mevzuydu. Kimileri, AB azası ülkelerden gelen muhacirlerin İngiltere ekonomisine yük olduğunu düşünürken, ötekileri de AB dışından muhacirlerin İngiltere’ye özgürce girebilmelerinden dinledikleri evhamı dile getirdiler.
Halkoylaması neticesinde çıkan parçalama kararı, İngiltere ve AB için de ehemmiyetli neticeler doğurmuştur. İngiltere, AB ile olan ticari ilişkilerini yine tertip etmek zorunda kalmıştır. AB’ye aza ülkelerle yapılan ticaretin artık AB kaideleri çerçevesinde reelleşmeyeceği ve İngiltere’nin AB pazarına ulaşımının kısıtlanacağı bir süreç başlamıştır. Ayrıca, AB’nin siyasi ve güvenlik işbirliği mekanizmalarından da çıkmasıyla, İngiltere’nin dış siyaset ve güvenlik taktiklerini AB’ye bağlı kalmadan tanımlama özgürlüğüelde etmiştir.
Brexit’in ekonomik tesirleri de göz arkasını edilemez. İngiltere, AB’ye olan bağımlılığını eksiltmek ve kendi ticaret uyuşmalarını yapabilmek ismine yeni uyuşmalar aramak zorunda kalmıştır. Ancak bu süreç, bilinmezlikler ve ziyaretlerle dolu bir yarıyılı da birliktesi getirmiştir. İngiltere’nin AB pazarıyla olan entegrasyonunun eksilmesi, ticarette ve yatırımlarda meçhullüğe neden olmuş ve bazı sektörlerde iş eforu kaybına yol açmıştır. Ayrıca, İngiltere’nin AB’den bölerek gümrük birliği ve hür dolaşım avantajlarından yoksun kalması, ticaret maliyetlerini artırmış ve şirketleri etkilemiştir.
Brexit’in politik neticeleri de ehemmiyetli bir tesire sahiptir. Halkoylaması neticesinde, İngiltere’deki politik arenada ehemmiyetli farklılıklar yaşanmıştır. Başbakan David Cameron istifa etmiş ve yerine Theresa May gelmiştir. Brexit süreci, İngiltere siyasetini derinden etkilemiş ve ulusun AB mevzusundaki görüşleriyle bütünleşmiştir. Ayrıca, İskoçya ve Kuzey İrlanda gibi bölgelerde de Brexit karşıtlığı ve bağımsızlık arzları yükselmiştir. İskoçya’da hakikatleştirilen ikinci bir halkoylaması arzı, Brexit sonrası politik müzakerelerin bir parçası haline gelmiştir.
Brexit’in küresel tesirleri de göz arkasını edilemez. AB’nin en büyük azalarından biri olan İngiltere’nin bölmesi, AB’nin yapısında bir mutasyon sürecine neden olmuştur. Öteki AB ülkeleri, kendi iç siyasetlerini ve AB projelerine olan katılımlarını gözden geçirmek zorunda kalmışlardır. Ayrıca, Brexit, küresel ekonomi üzerinde de tesirleri olan bir unsurdur. Finansal piyasalarda dalgalanmalar yaşanmış, beynelmilel yatırımcılar bilinmeyenlik sebebiyle önlemli davranmış ve küresel ticarette bilinmezlikler ortaya çıkmıştır.
Netice olarak, Brexit, İngiltere ve AB’nin tarihinde ehemmiyetli bir dönüm noktası olmuştur. İngiltere’nin AB’den parçalama süreci, münazaralara, meçhullüklere ve başkalaşımlara neden olmuştur. Dominantlık, muhacirlik ve ekonomik etmenler, Brexit’in temel sebepleri arasında yer almaktadır. Ticaret, siyaset ve küresel ilişkilerde önemli değişiklikler yaratmıştır. Brexit’in tesirleri ise hâlâ devam etmektedir ve gelecekteki ilişkilerin nasıl şekilleneceği bilinmeyendir.
