Finansal dünyada sıkça dinlenen bir terim olan “hedge”, bir yatırımcının tehlikesini minimize etmek veya meçhullükleri idaremek emeliyle aldığı bir stratejidir. Bu strateji, yatırımcılara piyasalardaki oynaklık karşısında koruma sağlayarak, mali tehlikelerini eksiltmelerine takviyeci olur. Hedge operasyonları genellikle türev piyasalarda hakikatleştirilir ve yatırımcılara kâr potansiyeli sağlarken aynı zamanda tehlikelerini hakimiyet altında yakalamalarına imkân tanır.
Hedge harekâtı, yatırımcıların tehlikeden korunmak için kullanabilecekleri muhtelif taşıtlarla reelleştirilebilir. Bunlar arasında vadeli operasyonlar, opsiyonlar, swaps ve futures kontratları gibi finansal çalgılar bulunur. Bu çalgılar, yatırımcılara maliyet dalgalanmalarına karşı pozisyon almalarını sağlar ve böylece emin bir varlık veya finansal mahsulle ilişkili tehlikeleri eksiltir.
Hedge taktikleri genellikle yatırımcının tehlike iştahına ve maksatlarına bağlı olarak şekillenir. Yatırımcılar, kendi portföylerini çeşitlendirerek tehlikelerini dağıtabilir veya bir varlıkla ilişkili tehlikeleri ters pozisyon alarak dengeleyebilir. Misalin, bir yatırımcı, pay tahvili piyasasında beklenen bir düşüşe karşı pay tahvili vadeli harekât kontratı alarak tehlikesini eksiltebilir. Böylece, pay tahvili piyasasında mümkün bir düşüş gidişatında, pay bonosundan kaynaklanan hasarını vadeli harekât kontratından elde edeceği hasılatla dengeleyebilir.
Hedge taktikleri aynı zamanda döviz tehlikesini de idaremek için kullanılabilir. Bir firma, döviz kurlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan hasarları önlemek için döviz vadeli harekât kontratları veya opsiyonlarla korunabilir. Bu sayede, işletmenin yurt dışında asıllaştırdığı operasyonlarda döviz kurlarındaki farklılıklardan kaynaklanan meçhullükleri minimize etmesi ve mali gidişatını güvence altına alması olası olur.
Hedge operasyonları, finansal piyasalarda meçhullüklerin ve tehlikelerin çoğaldığı yarıyıllarda özellikle ehemmiyet kazanır. Ekonomik krizler, siyasi bilinmezlikler veya natürel afetler gibi hadiseler, piyasalarda büyük dalgalanmalara neden olabilir. Bu cins yarıyıllarda hedgeişlemleri, yatırımcılara güvenli limanlar oluşturarak tehlikeleri dengelemeleri ve finansal kayıpları sınırlamaları mevzusunda takviyeci olur.
Hedge harekâtlarının verimleri arasında tehlike eksiltme, kayıpları sınırlama ve portföy çeşitlendirmesi yer alır. Tehlike eksiltme, yatırımcıların negatif piyasa şartlarına karşı korunmasını sağlar. Özellikle volatil piyasalarda, hedge operasyonları yatırımcıların anaparalarını gözetmelerine ve beklenmedik maliyet hareketlerine karşı hazırlıklı olmalarına takviyeci olur. Kayıpları sınırlama, yatırımcıların hasarları hakimiyet altında yakalamasını sağlar. Bir varlıkla ilişkili tehlikelere karşı alınan ters pozisyonlar, potansiyel hasarları dengeleyerek yatırımcıların mali balanslarını gözetmesine takviyeci olur. Portföy çeşitlendirmesi ise yatırımcıların tehlikeleri yayarak genel portföy performansını artırmasına olanak tanır. Değişik varlık sınıflarında pozisyonlar alarak, yatırımcılar değişik piyasa şartlarına ve sektörlere maruz kalmış olur, böylece tehlikeleri dağıtır ve potansiyel getirileri artırır.
Hedge operasyonlarıyla alakalı bir hayli strateji bulunur. Bunlar arasında trend takip, korelasyon tahlili, opsiyon taktikleri ve arbitraj gibi usuller yer alır. Trend takip taktiği, yatırımcıların piyasadaki trendleri izleyerek pozisyon almasını ve trendin devam ettiği sürece kâr elde etmesini sağlar. Korelasyon tahlili, değişik varlıklar arasındaki ilişkiyi araştırarak bir varlıkla ilişkili tehlikeleri dengelemeyi emeller. Opsiyon taktikleri, opsiyonlar kullanılarak tehlikeleri koruma veya kâr potansiyeli sağlama emelini taşır. Arbitraj taktikleri ise maliyet değişikliklerinden faydalanarak tehlikesiz kâr elde etmeyi maksatlar.
Netice olarak, hedge operasyonları yatırımcıların finansal tehlikelerini eksiltmek, meçhullükleri idaremek ve kayıpları sınırlamak için kullandıkları taktiklerdir. Bu operasyonlar, türev piyasalarında hakikatleştirilir ve yatırımcılara tehlikelerini hakimiyet etme ve kâr potansiyeli elde etme ihtimali sağlar. Hedge operasyonları, yatırımcıların tehlike iştahına ve maksatlarına bağlı olarak muhtelif taktiklerle uygulanabilir.
