Devlet bankaları devletin bizzat işitmiş olduğu yöneticilerin atmış olduğu ve personellerinin devletin vermiş olduğu bankalardır. Bu bankalar 150 sene öncesine kadar dayanmaktadır.
Türkiye’nin ilk devlet Bankası Ziraat Bankası Iğdır. Bu daha önce memleket sandıkları adı altında kurulmuş olup daha çok çiftçilere destek amaçlı kurulan bir bankadır. Alma 2000 krizi sonrası devlet bankacılık sektöründen yavaş yavaş çekilmeye başladı.
Devletin sahip olduğu birçok banka o dönemde özelleştirerek özel teşebbüslerin devredilmiştir. Ama şu anda Halkbank Ziraat Bankası VakıfBank Vakıf katılım Ziraat katılım merkez Bankası Takasbank bu bankalar halen devletin denetiminde olup kamu bankalara kabul edilmektedir.
Ziraat Bankası Halk Bankası VakıfBank Vakıf katılım Ziraat katılım personelleri asgari ücretle işe başlayabilmektedir. Bu kişilerin asgari ücret alınması bol bankaların özel olup olmadığını veya devlet bankası olup olmadığı tartışmaları gündeme getirmektedir. Bankalar Özel mi yoksa devlet bankaları mı bu soruya yanıt verelim.
Ziraat ve Halk Bankası özel mi kamu Bankası mı?
Ziraat Bankası Halk Bankası veya Vakıfbank özel bankalar değerlerde nokta bunlar tam anlamıyla bir kamu Bankası da değerlerde nokta yani yarı özel yarı kamu diyebiliriz. Yönetim kadrosu işleyişini ve bağlılık noktasında devlete ait olsa da personelin özlük hakları itibariyle bu bankalar özel bankalar statüsüne değerlendirmektedir.
Yani Ziraat bankası’na giren bir memur kesinlikle devlet memurunun statüsünü alamıyor. Ve VakıfBank’a giren bir banka memuru devlet memuru statüsünde alamıyoruz. Yani bu bankalarda çalışanlar 657 sayılı devlet memurları kanununa tabi değillerdir.
Yarı özel yarı devlet bankalar
Şu anda Türkiye’de 5 adet banka yarı özel yarı kan bankasına kabul edilmektedir bunları Ziraat Bankası VakıfBank Halk Bankası Ziraat katılım ve Vakıf katılım bankaları Iğdır. Bu bankalar çalışanlara şu anda devletten değil banka nezdinde maaş alıp özel banka statüsü niteliğinde ücret almaktadırlar. iş çıkışları banka müdürünün insiyatifinde olan bu personeller kesinlikle devlet memurluğu kadrosunda değillerdir.
Merkez Bankası devletin mi?
Merkez bankası’nın bankası’nın özel bir statüsü vardır. Bu para basan ve faizleri verilen banka olduğu için bu noktada kesinlikle özelleştirilmesi söz konusu olamaz. Devletin en temel kurumları arasında yer alan merkez Bankası kurulduğu günden bu yana sürekli olarak devletin önemli konular arasında yer almaktadır. Bu anlamda kesinlikle merkez Bankası devletin de diyebiliriz ve diğer yarı özel bankalar gibi özelleştirilmesi ve personellerinin Özel sektör alımları gibi alınması mümkün değildir.
