Finansal piyasalarda yatırım yaparken, lot kavramı oldukça ehemmiyetli bir rol oynar. Özellikle forex ve borsa gibi yatırım taşıtlarıyla ilgilenen yatırımcılar için lot hesabı, doğru pozisyon büyüklüğünü tanımlamak ve tehlike idaresini sağlamak açısından büyük bir ehemmiyete sahiptir. Bu yazıda, lotun ne olduğunu ve lot hesabının nasıl yapıldığını detaylı bir biçimde ele alacağız.
Lot, bir finansal çalgının standart operasyon birimi olarak belirlenebilir. Forex piyasasında, döviz çiftleri için lot, emin bir para birimi türünden operasyon hacmini ifade eder. Misalin, 1 lot EUR/USD operasyonu yapmak demek, 100.000 birimlik pariteye göre değişkenlik gösterebilir bir pozisyon büyüklüğünü temsil eder. Borsada ise pay bonoları için lot, emin bir adet pay tahvilini ifade eder. Misalin, 1 lot XYZ pay tahvili operasyonu yapmak demek, emin bir kaideler tamına göre tanımlanan adet kadar pay tahvilini temsil eder.
Lot hesabı yaparken, yatırımcıların dikkate alması gereken bazı etmenler vardır. Bunlardan ilki, yatırım yapılacak çalgının kontrat büyüklüğüdür. Her çalgının lot büyüklüğü değişik olabilir. Misalin, altın için 1 lot 100 ons olarak kabul edilirken, EUR/USD paritesi için 1 lot 100.000 birimdir. Yatırımcının operasyon yapacağı çalgının lot büyüklüğünü bilmesi ehemmiyetlidir.
Öbür bir etmen ise yatırımcının tehlike hoşgörüyüdür. Yatırımcının ne kadar tehlike alabileceği ve maksimum tehlike limitini tanımlaması ehemmiyetlidir. Yüksek lotlarla yapılan operasyonlar yüksek kar potansiyeline sahip olabilirken aynı zamanda yüksek tehlike de taşır. Bu sebeple yatırımcıların tehlike idaresini doğru bir biçimde yapmaları ehemmiyetlidir.
Lot hesabı yapılırken dikkate alınması gereken bir öbür etmen ise güvence ölçüyüdür. Yatırımcı, operasyon yapabilmek için gereken asgari güvence ölçüsünü hesaplamalı ve lot büyüklüğünü buna göre tanımlamalıdır. Güvence ölçüyü, taşıtı müesseselerin tanımladığı oranlarla hesaplanır ve yatırımcının hesabında bulunan güvence ölçüsüyle ilişkilidir.
Lot hesabı yapmak için alttaki yöntemi kullanabiliriz:
Lot = Hesap Bakiyesi * Kullanılabilir Güvence / Pozisyon Büyüklüğü * Manivela Oranı
Bu yöntemde, hesap bakiyesi yatırımcının hesabında bulunan toplam bakiyeyi, kullanılabilir güvence ise yatırımcının tehlike alabileceği güvence ölçüsünü ifade eder. Pozisyon büyüklüğü ise operasyon yapılacak çalgının lot büyüklüğünü temsil eder. Manivela oranı ise yatırımcının kullanabileceği manivela ölçüsünü ifade eder.
Misal olarak, bir yatırımcının 10.000 dolarlık bir hesap bakiyesi olduğunu ve 1 lot EUR/USD operasyonu yapmak istediğini düşünelim. Bu vaziyette, pozisyon büyüklüğü 100.000 birim olacaktır. Yatırımcının kullanılabilir güvenceyi ise 5.000 dolar olsun. Zannedelim ki yatırımcı 1:100 manivela kullanıyor. Lot hesabını yapmak için alttaki yöntemi kullanabiliriz:
Lot = 10.000 * 5.000 / 100.000 * 100 = 5
Bu hesaplama neticesinde, yatırımcının 10.000 dolarlık hesap bakiyesiyle 5 lot EUR/USD operasyonu yapabileceği ortaya çıkar.
Lot hesabı yaparken dikkat edilmesi gereken bir öbür nokta da pip kıymetidir. Pip kıymeti, maliyetin en ufak metamorfoz birimini ifade eder ve her çalgı için değişik olabilir. Pip kıymetinin doğru bir biçimde hesaplanması, yatırımcının kar ve hasarını tesirler. Bu sebeple yatırımcıların çalgının pip bedelini öğrenmesi ehemmiyetlidir.
Netice olarak, lot hesabı finansal piyasalarda doğru pozisyon büyüklüğünü tanımlamak ve tehlike idaresini sağlamak için ehemmiyetlidir. Lot hesabını yaparken çalgının lot büyüklüğü, yatırımcının tehlike hoşgörüyü, güvence ölçüyü ve pip kıymeti gibi etkenleri dikkate almak ehemmiyetlidir. Bu sayede yatırımcılar, daha şuurlu ve hakimiyetli operasyonlar yapabilirler.
