Merkez Bankası faiz kararı ile ilgili araştırmalar ve çıkacak sonuçlar herkesi heyecanlandırıyor. Son dönemlerde piyasalarda yaşanan yüksek enflasyon ve sonuçları vatandaşları bir hayli yordu ve üzdü. Dolayısıyla herkesin yakından takip ettiği bir konu haline gelen enflasyon ve ekonomik şartlar merkez bankasının vereceği kararlar ile de yakından ilişkili.
Bilindiği üzere merkez bankası belirli dönemlerde toplantı yaparak faiz kararlarını açıklıyor. Şu andan itibaren önümüzde açıklanacak 8 faiz kararı daha bulunuyor ve bu 8 toplantı aralık sonuna kadar yapılacak. Bu ay ise mayıs ayında yapılacak toplantı ve çıkacak faiz kararı ile ilgili tahminler ve anketler yapıldı bile. Dünya genelindeki enflasyon verileri ile Türkiye ve Avrupa merkez bankalarının faiz kararları, bu açıdan büyük önem taşıyor.
Merkez Bankası Faiz Kararı Neden Önemli?
Mb faiz kararı için şu sıralar, için nefesler tutulmuş durumda. Peki bu karar neden önemli? Özellikle temmuz ayına az bir süre de kalmışken memur, emekli ve çalışan tüm kesimleri ilgilendiren faiz kararı sonucu insanların maaş gelir gider dengeleri değişecek. Yediden yetmişe herkesi ilgilendiren bu durum kısacası ülke ekonomisini ilgilendiriyor.
Çünkü enflasyon oranı ve piyasaların dengeleri de bu şekilde şekilleniyor. En son Nisan ayının 14’ünde açıklanan faiz kararı için bir sonraki tarih Mayıs ayında olduğu için şimdiden merak konusu haline geldi. Merkez Bankası PPK toplantısı ile bu yılın üçüncü kararını Nisan ayında vermişti. Bundan sonra açıklanacak yeni faiz kararı sonrasında tüm piyasalar pozisyon alacaklar. Beklentiler faiz oranının sabit tutulması yönünde ancak nasıl bir karar çıkacak bilinmiyor.
Merkez bankası her ay belirlenen takvime göre faiz kararını belirleme amacı ile PPK toplantısı yapıyor. En son yaptığı toplantısında merkez bankası herhangi bir değişikliğe gitmemiş ve oranları sabit tutmuştu. Bu yılın dördüncü faiz kararını 14 Nisan’da açıklamıştı. Bir çok katılımcının yer aldığı anketlerde beklenti bir değişikliğe gidilmemesi yönünde ancak tüm dünyada artış gösteren enflasyon rakamları toplantıya nasıl yansıyacak? Bu merak edilen sorular arasında.
MB Ve PPK Faiz Kararını Neye Göre Alır?
Merkez bankası politika faiz oranını belirlemek suretiyle iktisadi faaliyet ve genel fiyatların seviyelerini düzenler. Yani, Merkez bankası resmi faiz oranları yoluyla kısa vadeli faiz oranları ve para arzı üzerinde sahip olduğu kontrol yetkisini kullanır ve piyasaların dengede durmasını sağlar.
Politika faiz oranına ilişkin kararlar Para Politikası Kurulu (PPK ) tarafından veriliyor. PPK merkez bankası başkanı, başkan yardımcıları ve Banka meclis üyeleri arasından seçilen bir üye ile başkanın önerisi ve alınan ortak kararla seçilen bir üyeden meydana gelir. Faiz kararının alınması ise, orta vadede bir bakışı ile oluşacak, gelecek dönem enflasyona odaklanarak gerçekleşir.
PPK ve Merkez bankası faiz kararı alırken şu bilgi kaynaklarından faydalanarak karara varır:
- Arz talep dengesi
- Birim maliyet
- İstihdam
- Ücret
- Verimlilik gelişmeleri
- Enflasyon beklentileri
- Parasal göstergeler
- Kredi büyüklükleri
- Maliye politikasına ilişkin göstergeler
- Kamu ve özel sektör fiyatlama
- Döviz kurları ve döviz kurlarını etkileyecek tüm gelişmeler
- Dışsal şoklar ve analizi
- Ekonomik faaliyetler ve maliyetlerinin hesaplanması
Merkez Bankası Faiz Artırımı Ne Anlama Gelir?
Tüm ülkelerde merkez bankaları bir ülkenin para politikalarını belirlemede ana kumandadırlar. Basılacak paralar, bankalara verilecek borçlar ve bunların faiz kararlarını merkez bankası belirliyor. Merkez bankası faiz artırımı ekonominin fazla ısındığı durumlarda yapılan bir nevi soğutma çalışmasıdır. Faizler yükseldiği zaman ekonomik faaliyetler yavaşladığı için enflasyon da gerilemeye gider.
Yani, yükselen faiz büyüme politikasını yavaşlatarak olumsuz yönde etkilemiş olur. Faiz artırımının bir takım olumlu etkileri vardır. Faiz artırımları, ödemeler dengesinde açık oluştuğu zaman, dışardan sıcak para girişini ve iç piyasanın rahatlamasını sağlar. Böylece, Türk Lirası değer kazanır. Türk lirası değerlendiği zaman ise, kur yükselişi meydana geliyor ve dolayısıyla da maliyet ve talep enflasyonu engelleniyor ve sonucunda enflasyon düşürülüyor.
Merkez Bankası Ve Politika Faizi
Politika faizi sıklıkla gündeme gelen bir konudur ve merkez bankasının faiz kararlarında önemli bir rol üstleniyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez bankasının kullandığı politika faiz oranı bir hafta vadeli repo işlemlerinde uygulanan faiz oranı olup politika faizi kararları PPK tarafından alınır. MB’nin resmi faiz oranları aracılığıyla para arzı ve kısa vadeli faiz oranları üzerinde kontrol yetkisi bulunuyor.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez bankası faiz kararı alırken PPK ile tüm etkenler ve politika faizi ile ilgili verilere dayanarak neticeye varır.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının Faizleri Düşürmesi Ne Demektir?
Cumhurbaşkanının da savunduğu bir görüş olan enflasyonu düşürmek için faizlerin indirilmesi kararı son dönemlerde uygulandı fakat olumsuz sonuçlar doğurabildiği görüldü. Faiz oranları ile enflasyon arasında çok yakın bir ilişki bulunuyor. Hatta faiz döviz kurlarına da yansıyan ve etki eden unsurlar arasında yer alıyor. Merkez bankası tarafından uygulanan politikalar bunlar arasında denge kurmaya çalışır.
Merkez bankası faiz kararı alırken piyasadaki para arzını yönetmek amacı ile sahip olduğu politika faizlerinden faydalanır. Faiz oranlarının düşürülmesi ile tüketim harcamalarının artırılması ve ekonomik büyümeyi desteklemesi amaçlanmaktadır. Ancak tüketim harcamaları arttıkça enflasyonun yükselmesi riski de beraberinde gelir.
PPK Hangi Sıklıkla Toplanır?
Merkez bankası faiz kararı alabilmesi için PPK toplantısı yapması gerekir. Yılda en az 8 defa yapılan Para Politikası Kurulu, her sene hangi tarihlerde yapılacağını her yıla ait Para ve Kur politikası metninde duyuruluyor ve yayınlanıyor. Ama ihtiyaç duyulması durumunda olağanüstü olarak da toplanılabiliyor.
Para politikası kurulunun detaylı bir şekilde değerlendirmeleri ve enflasyona yönelik görüşlerini özetleyen metin toplantıyı takip eden 5 iş günü içerisinde Merkez Bankası internet sayfasında yayınlanır.
Merkez Bankası Fiyat İstikrarı Nedir?
Merkez Bankası’nın temel amaçlarından biri fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmek olarak belirlenmiştir. Fiyat istikrarı demek, gelişmiş ülkelerde %1-3 oranında seyretmesi demektir. Ekonomik ve sosyal istikrarın sağlanması için fiyat istikrarı olmazsa olmazdır. Mb faiz kararı alırken fiyat istikrarı ve politikalarını göz önünde bulundurur.
Günümüz modern anlayışında, merkez bankacılığı çerçevesinde fiyat istikrarı sorumluluğu hükümetlerden bağımsız olarak örgütlenmiş merkez bankalarına veriliyor. Fiyat istikrarı sağlanmış bir ekonomide, göreli fiyatlar kolaylıkla izleniyor. Fiyat istikrarının sağlandığı bir ortamda büyüme potansiyeli artacaktır. Ayrıca, fiyat istikrarının sağlandığı bir ortamda faiz oranları daha düşük olur.
Verimsiz harcama ve yatırımlar azalmaya başlar. Para ikamesi yani dolarizasyonu azalır. Gelir dağılımının bozulması önlenir. Tüm bunları göz önünde bulundurduğumuzda fiyat istikrarının önemi ortaya çıkmış oluyor.
Sonuç olarak, Merkez Bankası ve PPK yaptıkları toplantılarda tüm bu etkenleri göz önünde bulundururlar ve faiz kararlarını buna göre alırlar. Merkez bankası faiz oranında yapılan değişiklik enflasyon üzerindeki etkisini dört kanaldan gösterir. Faiz kanalı, varlık fiyatları kanalı, döviz kuru kanalı ve beklentiler kanalı. Ekonomide, faiz oranlarında yapılan herhangi bir değişikliğe sağlanacak uyum epey zaman alacak. Tüm bunlar için istikrarın sağlanması oldukça önemlidir. Bu detaylara ayrıca dikkat edilmesinde de büyük önem vardır.
