Temel olarak, piyasa sosyalizmi, üretim araçlarının kamu, kooperatif veya sosyal sektöre ait olduğu bir ekonomik sistemdir. Bu ekonomik yönetim sistemi, sermayenin mülkiyetini toplumsallaştırırken piyasa mekanizmasını korumayı amaçlar. Bu ekonomik yönetim sistemi, üretim araçlarının kolektif işçi mülkiyeti kavramıyla da uyumludur.
Üretim araçlarının kamu, kooperatif veya sosyal mülkiyeti
Yirminci yüzyılın başlarında, üretim araçlarının kamu, kooperatif veya sosyal mülkiyeti tartışma konusu oldu. Kooperatif hareketinde ve Sol partilerin reformist kanatlarında alevlendi. Tartışma net bir cevap vermedi, ancak periyodik olarak devam etti.
Serbest piyasa kapitalizminde üretim araçlarının rolüne ilişkin tartışma, hayati malların en iyi nasıl dağıtılacağına ilişkin bir tartışmaydı. Birçok farklı siyasi felsefenin ve ekonomik modelin gelişmesine yol açtı.
Geleneksel olarak, kapitalist sistem mülkiyeti bireysel kişilere atfeder. Bununla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri’nde hala binlerce kooperatif faaliyet göstermektedir. Mal ve hizmetlerin üretimini ve satışını sağlayan kuruluşlardır.
İşbirlikçi sosyalizm, firma düzeyinde doğrudan kendi kaderini tayin etmeyi sağlayan paylaşılan bir yönetişim modelidir. Bu kuruluşlar genellikle yetersiz finanse edilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde birçok kooperatif tarıma odaklanmıştır.
David Miller, yirminci yüzyılın sonlarında piyasa sosyalist teorisinin kilit isimlerinden biridir. Japon keiretsu modelini uyarladı. Hem işbirlikçi hem de halka açık modellerin bir melezini savunuyor. Japon modeli, firmaları gruplar halinde organize eder ve firmaların bankalardan tavsiye almasını gerektirir. Ayrıca ara sıra fiyat kontrollerini savunuyor.
Piyasa sosyalist teorisinde etkili olan bir başka figür de Saul Estrin’dir. Üretim araçlarının kamu, kooperatif veya sosyal mülkiyet ilkesini formüle etti. Yarı özerk holding şirketleri aracılığıyla kooperatif girişimleri için sermaye önerdi. Ayrıca sosyal pazarların kurulmasını savundu.
Sermaye mülkiyetini sosyalleştirirken piyasa mekanizmasını korur
Wall Street müdavimleri arasında, köşedeki ofise bir gezi, en iyimizi ve en kötümüzü ortaya çıkarmak için yeterlidir. Yüksek uçan biri size işin başında olduğunu söylediğinde şaşırmamak elde değil. Ayrıca, Jeremiah değilse de normal Joe’nuzdan daha iyi olmayan bir dadıya sahip olduğunuz gerçeği karşısında hayrete düşmemek elde değil. Eşiniz için aynı şeyi söyleyemezsiniz. Şık elbiseni almasını sağlamak kolay değil. Dünyanın en seksi seksi de kolay değil. Aşağıdaki en dikkate değer isimlerin bir listesidir. En büyük ve en karmaşık olanlardan biri resmi olmayan maskottur. Aynı çapta daha küçük bir öküz çok daha kolay yönetilebilir bir görev olabilir. İlk etapta kıskanılacak bir görev. Birincisi, topa sahip olmanız gerekecek, a. En zor kısım, grubun en iyisini yapmaktır. neyse ki bu en düşük olası senaryodur. Bu, gerçek bir ırkın yüzünü buruşturması için en iyi fırsat. Bahsi geçen durumda, kadının kalbi biraz fazla aşağıdadır. Bu geçici bir senaryo olsaydı, epsey ile boğuşurken çok daha zor anlar yaşardı. Bunu yapmak için topun üzerinde olması gerekirdi. Bahsi geçen dadı burada devreye giriyor. Umarız, siz onu göreve getirdiğinizde en iyisi hala iyi durumdadır. Sonuçta, o evdeki en büyük züppelerden biri. Biraz gösterişli bir elbiseyle düzeltilebilecek kötü bir ünü var. Umarım, şık dadınızı almasını sağlamanın en iyi yolu budur. Bahsedilen dadı kalbi mutlaka ona ait değildir. Uzun vadede çok daha mutlu olacaktır. Ayrıca yeni patronu hakkında daha az züppe olacak. Bahsedilen dadı en seksi en seksi en seksi olanıdır. Bahsedilen dadı tek sorun değil. Neyse ki, yerinde bir çözüm var. Yukarıda belirtilen dadı, onunla aynı sayfada olmalıdır.
Üretim araçları üzerinde toplu işçi mülkiyeti ile uyumluluk
Piyasa sosyalizminin, üretim araçları üzerinde kolektif işçi mülkiyeti ile uyumlu olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Çeşitli argümanlar ve karşı argümanlar ileri sürülmüştür. Bu makale, bu argümanlardan bazılarını ele almayı amaçlamaktadır.
Temel olarak, sosyalistler popüler kapitalizm kavramını alt üst etmeye çalışıyorlar. Kapitalizm altında, işçilerin hayatlarını kazanmak için yalnızca iki ana yolu vardır. Biri ücretli işçilik, diğeri ise özel bir işletme aracılığıyla. Özellikle çoğu işçinin hak ettiği düşük ücret göz önüne alındığında, ikisi de pek pratik değil.
Bu itibarla, sosyalistler davalarını oluşturmak için çeşitli değerlerden yararlanırlar. Bunlardan bazıları eşitlik, demokrasi ve sosyal jübile içerir. Gerçek bir sosyalizm, kullanım için planlı bir üretimi içerecektir. Sosyal olarak sorumlu bir ekonomi, modası geçmiş ekonomi biçimlerini sürdürmekle ilgilenmeyecektir.
Sosyalizmin en önemli kavramlarından biri de sosyal mülkiyet kavramıdır. Kapitalizm altında, bir işçinin fazlasına kapitalist tarafından el konulur. Sosyalist bir ekonomi sadece toplumsal mülkiyete sahip olmayacak, aynı zamanda ülkedeki tüm emekçilerin toplumsal zenginliğini de artıracaktır.
Sosyalist bir ekonomi, aynı zamanda, emeğin gelişen üretken kapasitesinden de en iyi şekilde yararlanabilecektir. Ekonomik sistem daha verimli hale geldikçe, daha az girdi ile daha fazla çıktı üretilebilir. Bu, çalışan tüm insanların yaşam kalitesini artıracaktır.
Sosyalizmin en önemli yanı, herkesin kendi sürecine katılmasına izin vermesidir. Sosyalist bir toplum, işçileri emeklerinin kalitesine göre ödüllendirecektir. Bu, emeğin üretken kapasitesinde büyük bir büyümeye yol açacaktır. Aynı zamanda insanların aksi takdirde özel sektörde kilitli kalacak kapasitelerini geliştirmelerine de olanak sağlayacaktır. Aynı zamanda, bireysel çıkarların bütününkilerle uyumlu olmasını sağlayacaktır.
Bu avantajlara rağmen, sosyalistler, piyasa sosyalizminin üretim araçları üzerinde toplu işçi mülkiyeti ile uyumluluğu konusunda hâlâ bölünmüş durumdalar. Bazı sosyalistler, sosyalizmin piyasalarla uyumlu olduğuna inanırken, diğerleri bu özelliklere sahip ekonomik sistemlerin kapitalizmden zar zor ayırt edilebileceğini iddia ediyor.
Piyasa sosyalizminin kusurları
Çeşitli piyasa sosyalizmi türleri önerilmiştir. Ana fikir, kaynakları tahsis etmek ve varlıkların mümkün olan en iyi şekilde kullanılmasını sağlamak için piyasayı kullanmaktır. Bununla birlikte, piyasa sosyalizminin birçok eksikliği vardır.
Bir sorun, ortak mülkiyet sorunudur. Ortak bir mülkiyet sorunu, bir firmanın varlıklarının birden fazla kişiye ait olması durumunda ortaya çıkar. Bir firmanın varlıkları birkaç kişiye aitse, firmanın kaynakları tahsis etmesi ve en uygun yatırım seçimlerini yapması zor olabilir. Ortak mülkiyet sorunu, yetersiz istihdamla da sonuçlanabilir.
Diğer bir sorun da teşvik eksikliğidir. Fiyat sinyalleri olmayan bir sosyalist sistem, rasyonel ekonomik hesaplama için teşviklerden yoksun olacaktır. Bu teşvik eksikliği, neoklasik iktisat okulunun önemli bir eleştirisidir. Ekonomik özgürlükçüler, üretim araçlarının kamu mülkiyetini özgürlüğün ihlali olarak göreceklerdir.
Üçüncü bir sorun, planlama eksikliğidir. Piyasa sosyalizmi istikrarsız ve öngörülemeyen bir şekilde yönetilecekti. Başarısız olan şirketleri de sosyalleştirir. Bu, tüm toplum için bütçe kısıtlamalarının ve ekonomik refahın olmamasıyla sonuçlanacaktır.
Küresel bir kapitalist ekonomi olasılığını düşünmek de önemlidir. Bu, piyasa sosyalizminin uygulanmasını karmaşıklaştıracaktır. Piyasa sosyalistleri, hibrit bir ekonomik yapıyı aşırı basitleştirebilirler. Ancak sistem doğru bir şekilde uygulanırsa, kapitalizminkine benzer bir üretim verimliliği sağlayabilir.
Piyasa sosyalizmi ayrıca ekonomik istikrarsızlığa ve öngörülemezliğe yol açabilir. Aynı zamanda büyük bir eşitsizlik yaratacaktır. Bununla birlikte, sonunda, piyasa sosyalizminin ilkeleri, iyi bir gelir dağılımına ve verimli sermaye tahsisine yol açacaktır. Ayrıca sistem, iflas eden işletmeleri de kamulaştıracak ve bunların kamu mülkiyetine geçmesini sağlayacaktı.
